«Орхон ескерткішінің толық атласы» таныстырылды
«Орхон ескерткішінің толық атласы» таныстырылды
Елордадағы Ұлттық академиялық кітапханада түрколог ғалым Қаржаубай Сартқожаұлының «Орхон ескерткіштерінің толық атласы» атты 3 томдық еңбегі таныстырылды.
Атласқа Еуразияның ұлы даласына үстемдік етіп, бірнеше рет алып империя құрған бабаларымыздың 2-3 мың жыл бұрынғы тарихы мен дүниетанымы, көне жазу-таңбалары енгізіліп отыр. Сонымен қатар Алтай, Орхон, Селеңгі, Керулен өзені бойынан табылған Көк түрік империясы дәуіріндегі (500-900 жж.) тас ұстынға 2 000 жыл бұрын қашап жазған түпнұсқада тарих, тіл әдебиет (сөз өнері), байырғы архитектура және философиясы мен салт-дәстүрлерінің мұралары қамтылған.
«Бұл еңбекте көп дүниелер қайта қаралды. Бұған дейінгі дүниелерді мұқият тексердік, қайта қарап шықтық. Өте көп қателіктер таптық. Қарап шығу барысында бір ғана тіл білудің аздық ететінін ұғындым. Бұл ескерткіштерге филология тұрғысынан ғана қарау жеткіліксіз екен. Археологиясын қоса меңгеру керек болды. Байырғы этнографиялық ерекшелігін де зерделеуге тура келді. Салтын зерттедік. Күллі түркі халықтарының дәстүріне бағам жасадық. Осыларды игеріп келгенде ғана бұған дейінгі дүниелердің түгелге жуығы қате жазылғанына көз жеткіздік. Бұл еңбек сол қателіктің орнын толықтырған дүние», – дейді кітап авторы Қаржаубай Сартқожаұлы.
«Орхон ескерткіштерінің толық атласы» еңбегінде Моңғолия–Чехия, Моңғолия–Түркия, Моңғолия–КСРО біріккен экспедицияларының, Л.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті экспедициясының материалдары, сондай-ақ әлем түркітанушыларының 100 жылдан астам уақыт жүргізген зерттеулерінің қорытындысы пайдаланылған.