Алғаш Барак Обама АҚШ президенті болып сайланғанда оның балауыздан жасалған мүсінін мадам Тюссо музейіне қойды. Осы жаңалықты 2009 жылы ауылда отырып теледидардан көрдім. Сол кезде өзіме «Неге біз осындай мүсіндерді тек теледидардан ғана көруіміз керек?» деген сұрақ қойдым. «Біздің елімізде неге осы өнерді дамытпасқа?» деп ойладым. Дәл сол кезде Елбасы 70 жасқа толып жатты. Елбасының туған күніне сенсациялық сыйлық ретінде мүсінін жасаймын деп шештім.
Не дегенмен алғашқы жұмысым және тарихи маңызды тұлғаның образын жасап шығу көп ізденісті, зерттеуді қажет етті. Біреу дайындап, қолымен көрсетіп берген технология жоқ. YouTube желісінен көргенім мен Google жүйесінен оқығанымды пайдаланып, Елбасының образын жасап шықтым.
– Араға бірнеше жыл салып өткен жылы Елбасының бейнесін арнайы тапсырыспен жасадыңыз ғой?
– Иә, өткен жылы еліміздің Қорғаныс министрлігінің тапсырысы бойынша Елбасының және тұңғыш Қорғаныс министрі Сағадат Нұрмағамбетовтің мүсінін жасадым. Аталған жұмыстарымды елордадағы Әскери-тарихи музейден тамашалай аласыздар.
– Жеке тапсырыспен жұмыс істейсіз бе?
– Жеке тапсырыспен әлі жұмыс істеп көрген емеспін, өз басым ондайды онша ұната қоймаймын. Елге еңбегі сіңген, халықтың сүйіктісіне айналған, мүсін жасауға лайық тұлғаларды сомдауға дайынмын.
– Бір мүсінді бастан-аяқ жасап шығуға қанша уақыт жұмсайсыз?
– Мүсіннің қанша уақытта бітетіні жұмыстың қиындығына байланысты. Мысалы, мадам Тюссо музейінің мүсіншілері бір жұмысты 4 айдан 1 жылға дейінгі уақытта жасап бітіреді. Мен де бір жұмысты жасауға дәл осындай уақыт жұмсаймын. Бірақ мадам Тюссо музейінде 1 жұмыспен 15 шақты адам айналысады. Біреуі көзін, екіншісі киімін жасайды. Ал үшіншісі шашын орнатады, яғни олар бір адамның мүсінін жасауға команда болып жұмылады. Мендегі ерекшелік бәрін бір өзім жасайтындығымда. Болашақта өзім командамен жұмыс істегенді қалаймын. Бұйырса осы жолда біраз еңбектеніп, тер төгіп, команда құрып, шәкірт тәрбиелеп, білгенімді үйретуді қолға аламын.
– Тұлғаның бейнесін жасау барысында қалай ізденесіз?
– Кейіпкерім тарихи немесе заманауи тұлға болсын, барынша шынайы мәліметтерді жинаймын. Мысалы, Абылай ханның бейнесін жасайтын кезде антропологиялық мәліметтерге, оған қосымша тарихи деректер, әдеби негіздерге сүйендім. Кейде әдеби суреттеудің де пайдасы тиеді. Тұлғаның сырт келбетін, болмысын, мінезін зерттеймін. Ал негізінен кейіпкердің шынайы, детальді көрінген фотоларына қарап отырып мүсінін жасаймын.
– Мүсін жасауға пайдаланатын материалды қайдан алдыртасыз?
– Мүсін жасауға пайдаланатын балауыз, силикон сынды материалдарды шетелден тапсырыспен алдыртамын. Өзім силикон материалымен жұмыс істегенді жақсы көремін. Әлемде жаппай тараған індетке байланысты шетелге материалға тапсырыс беру жағы қиын болып тұр. Бүгінде өзімде бар аздаған материалдарымды пайдаланып жатырмын. Өзім америкалық танымал компанияның өнімін пайдаланамын. Мұнай бағасының арзандауы мен доллар бағамының өсуіне байланысты алдағы уақытта материалдың бағасы қымбаттауы мүмкін. Импортқа тәуелді болғандықтан, көнуге тура келеді. Өйткені елімізде мұндай материалдар өндірілмейді.
– Силиконнан мүсін жасау өнерімен айналысып жүргеніңізге 10 жыл болды. Осы жылдар аралығында сіздің өнеріңізге қандай көзқарас қалыптасты?
– Бізде, өкінішке қарай, суретшілердің, мүсіншілердің жұмысы аса бағаланбайды. Десе де ақырындап халықтың көзі ашылып, қызығушылықтары қалыптасып келе жатыр. Бұл ақырындап дамитын процесс деп ойлаймын. Өзім осы өнерді бастап қолға алғаннан кейін бір нәтиже шығарғым келеді. Болашақта Қазақстанда мадам Тюссо музейі секілді музей ашқым келеді. Егер музей ашылатын болса, оған қоятын тарихи және заманауи тұлғаларымыз өте көп. Біздің елімізде де осындай өнер бар екенін шет мемлекеттің туристеріне ұялмай көрсете аламыз.
– Алдағы уақытта шетелде білім алып, тәжірибеңізді ұштағыңыз келе ме?
– Әрине, шетелде білім алғым келеді. Кезінде бұрынғы Мәдениет және спорт министрі Арыстанбек Мұхамедиұлы менің шеберханамда болып, жұмыстарыммен танысқан соң мені шетелге оқуға жіберу туралы ойын айтқан болатын. Бірақ бұл ойымыз жүзеге аспады. Шетелде өз күшіммен білім алу үшін ағылшын тілін үйренуім қажет. Арманым – қазақты Голливудта таныту, өнеріммен мойындалу. Голливуд жасаған дүниеден асып түсетін, ерекше нәрсе ойлап табуға тырысып жатырмын. Бұған көп уақыт, фантазия және көп эксперимент керек. Адам тоқтамай жұмыс істей берсе ойы тереңдейді. Бұйырса осы білгеніммен тоқтап қалмай, шетелде білімімді шыңдап, 1-2 жыл сол жақта жұмыс істеп, өз үйренгенімді елімнің пайдасына жаратқым келеді. Түпкі мақсатым – шетел тәжірибесін елімізге әкелу.
– Astana Musical театрындағы гримерлық жұмысыңыз өзіңізге ұнай ма?
– Мен 2016 жылдары елордадағы Әскери-тарихи музейде Перизат Ақселеуқызымен бірге жұмыс істедім. Ол кісі менің өнерімді жоғары бағалайды. Кейін Салтанат Ақселеуқызы «Қазақконцертте» директор болып жүрген кезде «Astana Musical-ға сендей жас мамандар қажет» деп шақыртты. Жалындап тұрған жас әртістермен жұмыс істеу, шығармашылық адамдардың атмосферасын сезіну қызықты болды. Осыған дейін көрермен көзайымына айналған «Нотр-Дам», «Ромео-Джульетта», «Ер Төстік», «Достар серті», «Шаңырақ» қойылымдарын сахналадық. Гример болған, бутофориялық декорациялармен жұмыс істеген ұнайды. Жалпы, өзімді жан-жақты дамытып, әр қырымнан сынап көргім келеді.
– Косметикалық протез саласындағы ізденістеріңізден де хабардармыз.
– Осыдан 3-4 жыл бұрын силиконмен жұмыс істейтінімді естіп, косметикалық протез жасап көрсеңіз деп ұсыныс айтқандар болды. Мен силиконмен жұмыс істегеннен кейін протезбен жұмыс істеу қиын емес екенін біліп, келістім. Адамның сау қолының бедерін көшіріп алып, екінші қолын жасап бердім. 1-2 саусағы жоқ жандар мұндай протездерді қолғап сияқты киіп алады, сырттай қарағанда ешбір ақау білінбейді. Болашақта осы бағыттағы жұмыстар біздің елімізде де сұранысқа ие болады деп ойлаймын.
– Карантин жағдайында немен айналысып жатырсыз?
– Бұрын ұсақ-түйек жұмыстар үлкен істерді бастауға кедергі келтіріп тұратын. Ойға алған шаруаңды межелі уақытта бітіруге мүмкіндік болмайтын. Карантиннің бір пайдасы идеяларымды толықтыруға, ойымды жинақтауға мүмкіндік берді. Өзім әдеттегідей жұмысымды жалғастырып жатқан жайым бар. Жалпы, менің жұмысым карантинге қарамай-ақ, былайғы кезде де шеберханада қамалып отырып істейтін жұмыс. Мүсін жасау дегеніміз – өте нәзік процесс. Есікті қатты жауып алып, бар махаббатыңды арнап, шынайы беріліп жасағанда жұмысың сәтті шығады.
Сұхбаттасқан Арайлым ЖОЛДАСБЕКҚЫЗЫ